Έχουν προ πολλού "παρέλθει οι χρόνοι εκείνοι", που έλεγε και το τραγουδάκι, κατά τους οποίους οι καθώς πρέπει κυρίες της λεγόμενης καλής αθηναϊκής κοινωνίας συναγωνίζονταν ποια θα οργανώσει την επιτυχέστερη συνάθροιση απογευματινής τεϊοποσίας. Το τέιον έχει οριστικά δώσει τη θέση του στο τσάι και το «τσαγάκι» έχει γενικά καθιερωθεί ως το κατ’ εξοχήν ρόφημα για γέροντες και πάσχοντες από τα λαιμά τους!
Αυτά όμως συμβαίνουν στην Ελλάδα. Γιατί στη Βρετανία, τη "Δόλια Αλβιόνα" όπως αρέσκονται να την αποκαλούν πολλοί (και, μεταξύ μας, δεν θα μπορούσαμε να τους θεωρήσουμε παράλογους σε καμία περίπτωση), η κατανάλωση του συγκεκριμένου αφεψήματος φτάνει τα 196 εκατομμύρια φλιτζάνια ημερησίως. Κάθε κάτοικος του μεγάλου νησιού υπολογίζεται ότι πίνει, κατά μέσο όρο, 80.000 φλιτζάνια στη διάρκεια της ζωής του.
Οπότε, είναι να μην το πάρουν οι Βρετανοί κατάκαρδα, που τόλμησαν να ασχοληθούν με το θέμα οι Γερμανοί, για να τολμήσουν να συστήσουν σ' αυτούς τι είναι και τι δεν είναι καλό με το «tea» τους; Να τους υποδείξουν αν είναι προτιμότερο το πράσινο από το μαύρο; Αν επιφέρει ή όχι στον οργανισμό αγαθά αποτελέσματα; Αν ενδείκνυται η πρόσθεση γάλατος ή όχι..;

Αλλ' ας πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή. Πριν από λίγο καιρό, συγκεκριμένα στις 9 Ιανουαρίου 2007, το επιστημονικό περιοδικό European Heart Journal δημοσίευσε τα ευρήματα μιας μελέτης που διεξήγαγαν Γερμανοί ερευνητές για ν' απαντήσουν στα παραπάνω ερωτήματα.
Βρήκαν, λοιπόν, οι «δικοί σου» δεκαέξι (!) υγιείς γυναίκες σε μετα-κλιμακτήριο ηλικία (!) και ξεκίνησαν το πείραμα τους: τις πότιζαν με μισό λίτρο είτε σκέτου μαύρου τσαγιού,  είτε μαύρου με 10% γάλα είτε μαύρου τσαγιού με επιπλέον ποσότητα βραστού νερού. Η διαδικασία απαιτούσε την πόση των υγρών σε τρεις ημερήσιες δόσεις, με απαραίτητη προϋπόθεση την... τεϊο-αποχή επί τέσσερις εβδομάδες πριν και άλλες τόσες μετά το πείραμα! Ο ζωμός που καταναλισκόταν περιείχε 5 γραμμάρια φύλλων τσαγιού Darjeeling που σιγόβραζαν επί τρία λεπτά της ώρας. Οι πειραματιστές, για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους, μετρούσαν την αρτηριακή διαστολική πίεση των πειραματο-θηλέων πριν από την τεϊοποσία και σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά απ' αυτή.

Τώρα, οφείλει ο γράφων να παραδεχτεί, πως οι γνώσεις του στον τομέα της στατιστικής είναι σχεδόν μηδαμινές, στον ιατρικό δε τομέα ανύπαρκτες. Προξενεί, ωστόσο, αφελή απορία τόσο ο αριθμός των "αντικειμένων" του πειράματος όσο και τα κριτήρια επιλογής. Γιατί δεκαέξι και όχι δεκαπέντε, δηλαδή αριθμός που διαιρείται ακέραια δια του τρία, αφού τρία ήσαν και τα είδη τσαγιού; Γιατί όχι μεγαλύτερος αριθμός, ας πούμε τριάντα ή εκατό (καλά, καλά, ενενήντα εννέα!), για να είναι μεγαλύτερο το δείγμα; (Αν είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα, και δη σε δημοσκοπήσεις πρόθεσης ψήφου, εκεί να δεις τηλεοπτικές παραθυρο-μαχίες.) Και μετά, γιατί γυναίκες σε ηλικία μετά την κλιμακτήριο και όχι πριν; Κι οι άντρες;
Τέλος πάντων. Ας παραδεχτούμε, με την προσήκουσα ταπεινοφροσύνη, ότι οι πειραματιστές και οι «καρδιογιατροί» ξέρουν παραπάνω. Άλλωστε, αφού οι θιγόμενοι Βρετανοί δεν αντέδρασαν, πώς είναι δυνατόν να νομιμοποιούνται οι απορίες και οι αμφισβητήσεις από άλλους;

Οι Βρετανοί, λοιπόν, δεν αντέδρασαν· από ό,τι τουλάχιστον φάνηκε στα πρώτα σχόλια του τύπου, ηλεκτρονικού και έντυπου. Απλώς, αναδημοσίευσαν με γνήσιο βρετανικό φλέγμα τα ευρήματα και το έριξαν στην πλάκα!
"Επί τέλους!" αναφωνεί ο συντάκτης κύριου άρθρου των «Times» της ίδιας ημερομηνίας. "Ετέθη τέρμα στο προαιώνιο δίλημμα: πρώτα το γάλα ή πρώτα το τσάι; Η απάντηση δεν θα μπορούσε να είναι απλούστερη. Καθόλου γάλα!"
Πράγματι, τα ευρήματα των Γερμανών επιστημόνων έφεραν άσχημα νέα σ' εκείνους τους τεϊο-παραγωγούς και τους «κολλητούς» διαφημιστές τους που στόχο είχαν να προβάλλουν τις δήθεν θαυματουργές ιδιότητες του τσαγιού, όταν αυτό αναμειγνύεται με γάλα.
"Λάθος," ανέκραξαν οι πειραματιστές "το τσάι περιέχει πολλές ουσίες, οι οποίες βελτιώνουν την ροή του αίματος και συμβάλλουν στην αποτροπή καρδιακών νοσημάτων, πιθανόν δε προστατεύουν από ορισμένα είδη καρκίνου· όμως η προσθήκη γάλατος, και σε ελάχιστη έστω ποσότητα, εξουδετερώνει οποιεσδήποτε ευεργετικές συνέπειες."
"Really?" έδειξαν να απορούν οι παλιοί μας σύμμαχοι.
"Βεβαίως. Και τούτο ισχύει τόσο για το μαύρο όσο και για το πράσινο τσάι."
Στο σημείο αυτό σηκώθηκαν μερικά φρύδια. Πού ακούστηκε γάλα στο πράσινο τσάι; Μόνο παράφρονες μη Βρετανοί θα ήταν δυνατόν να διανοηθούν τέτοιο συνδυασμό! Τς, τς, τς...

Εν πάση περιπτώσει, τα... ηπειρωτικά πειραματικά ευρήματα δεν άφησαν εντελώς αδιάφορους τους νησιώτες παραδοσιακούς τεϊοπότες. Φρόντισαν και δημοσίευσαν αμέσως άλλα στατιστικά στοιχεία.
"Το τσάι, μαύρο ή πράσινο, περιέχει ορισμένες θρεπτικές ουσίες περίπου δέκα φορές περισσότερες από τις αντίστοιχες που περιέχουν τα φρούτα και τα λαχανικά. Το πράσινο, μάλιστα, δείχνει να παρουσιάζει ελαφρά υπεροχή σε σχέση με το μαύρο."
"Πέντε ή περισσότερα φλιτζάνια πράσινου τσαγιού τη μέρα ελαττώνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις κατά το ένα τέταρτο."
"Η αποφυγή ανάμειξης του τσαγιού με γάλα, ακόμη και να είναι ακριβή τα γερμανικά ευρήματα, έχει πολύ λιγότερες συνέπειες στην προστασία της καρδιάς από τις θετικές συνέπειες που επιφέρει η τακτική σωματική άσκηση, η αποχή από το κάπνισμα και η υγιής, ισορροπημένη διατροφή."
"Σωπάτε καλέ, σοβαρά;" ακούγεται εδώ ένα κακεντρεχές σχόλιο. "Μήπως πρέπει οι συγκρίσεις να πραγματοποιούνται με μεγέθη συγκρίσιμα;"
"Η συζήτηση περί του χρόνου προσθήκης του γάλατος έχει ήδη ζωή τουλάχιστον δύο αιώνων. Το πρόβλημα προέκυψε κατά τον 18ο αιώνα. Η Twinings συνιστά να προηγείται το γάλα, η Tetley υποστηρίζει την αντίθετη άποψη."
Σαν να λένε:
"Το κρίσιμο επιστημονικό ζήτημα της τεϊο-γαλακτο-ανάμειξης χρονολογείται από τον αιώνα του Διαφωτισμού! Και έρχονται τώρα νεοπαγείς ερασιτέχνες του είδους να μας φωτίσουν με έρευνες μετα-κλιμακτήριες περιορισμένης κλίμακας; For God's sake!"

Αλλά, εκτός από τα σοβαρά ή τα σοβαροφανή στατιστικά στοιχεία, η βρετανική αντίδραση στηρίχτηκε στην ειρωνεία και τον αυτοσαρκασμό.
"Οποιοσδήποτε σταθμίζει την αξία του τσαγιού, πρωταρχικά με βάση τις ευεργετικές για την υγεία και προστατευτικές για την καρδιά ουσίες του, μοιάζει με κάποιον που γνωρίζει την τιμή κάθε πράγματος, αγνοεί όμως την αξία του."
"Ποιος δικαιούται να κηλιδώσει τη φήμη του αφεψήματος, το οποίο υμνούσε ο Sir Edmund Hillary, ισχυριζόμενος ότι τον χαροποιούσε και τον ενδυνάμωνε κατά την ιστορική αναρρίχησή του στην κορυφή του Έβερεστ;"
Και, όσον αφορά στους πολιτικούς:
"Ο Γλάδστων" (μην ξεχνάμε πως έχουμε ονομάσει κεντρική οδό της Αθήνας στη μνήμη του) "γέμιζε ένα μπουκάλι τσάι για να το έχει δίπλα του και να το ρουφάει κάθε νύχτα."
"Ο Μπλερ κουβαλάει πάντοτε ένα γεμάτο φλιτζάνι τσάι, όταν πρόκειται ν' αντιμετωπίσει τις τηλεοπτικές κάμερες και επιθυμεί να φανεί παιδί του λαού."

Αυτά συμβαίνουν στο νησί πέρα από τη Μάγχη.. Εκεί, όπου τα προβλήματα δεν φαίνεται να έχουν πάντα κρισιμότητα ανάλογη με εκείνη που τους αναγνωρίζουν άλλοι λαοί. Εκεί, όπου το θέμα του τσαγιού και του γάλατος αναγορεύεται σε αφορμή σύνταξης κύριου άρθρου σ' εφημερίδα του κύρους και της ηλικίας των «Times». Εκεί, πάλι, όπου ο αρθρογράφος, σχολιάζοντας το παραπάνω φοβερό δίλημμα, δεν διστάζει να εκφραστεί καταφρονητικά για διλήμματα της κοινής γνώμης με αντίστοιχη ασημαντότητα, όπως για παράδειγμα η χρησιμότητα η μη της εκπομπής Big Brother.
Ως προς τα καθ' ημάς... Μήπως -λέμε, μήπως- θα ήταν ενδιαφέρον να διευρύνουμε κάπως τους ορίζοντές μας; Προς Θεού, όχι μιμούμενοι τους Βρετανούς! Ούτε αντιγράφοντας δουλικά οποιαδήποτε καλά σημεία του ύφους και της συμπεριφοράς τους τα οποία ενδεχομένως διαπιστώνουμε! Άπαγε της βλασφημίας!
Αν, ωστόσο, διευρύναμε τους ορίζοντες της γεύσης μας..; Δεν θα μας στοίχιζε ιδιαίτερα αυτό νομίζω. Και είναι ένα σπορ όχι άγνωστο στη σύγχρονη πατρίδα μας (κάτι λέγαμε άλλωστε και σε προηγούμενο κείμενο σχετικά με τον καφέ)
Αν, έτσι, αρχίζαμε να πίνουμε λίγο συχνότερα τσάι; …Λέμε, αν;

Πηγές: David Rose, "Why tea is not so good for you after all", στην εφημερίδα The Times, 9 Ιανουαρίου 2007, σελ. 22.
                              "Tea Bagged - Britain's favourite brew is a life-saver, milk or no milk", κύριο άρθρο στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας, σελ 18.