¢ρθρα\ΒιβλιοθÞκες και βιβλιοπωλεßα ανÜ τον κüσμο
 
Τα «χωριÜ του βιβλßου» πληθýνονται
 

Στα 1984 γεννÞθηκε χωριü του βιβλßου στο ΒÝλγιο. ¹ταν η χρονιÜ του φανταστικοý και τρομακτικοý ΜεγÜλου Αδελφοý, καθþς η «ΝÝα Ομιλßα» (το “Newspeak”) του οργουελιανοý Ýργου εßχε ξεκινÞσει την πορεßα για την ελÜττωση του αριθμοý των περιττþν λÝξεων, την εξαφÜνιση της γλþσσας, την καταστροφÞ των γραπτþν κειμÝνων και την εξουθÝνωση του ανθρþπινου νου.
Ευτυχþς, βρÝθηκε τüτε Ýνας δραστÞριος επιχειρηματßας και συνÜμα ευαßσθητος λÜτρης του τυπωμÝνου χαρτιοý, που θÝλησε αντßθετα να δþσει πνοÞ στον παραδοσιακü λüγο: οργÜνωσε το Redu στις βελγικÝς ΑρδÝννες, προσφÝροντας στο κοινü τη χαρÜ της ανÜγνωσης μεταχειρισμÝνων, παλιþν, καλþν βιβλßων.
Αργüτερα, Ýδειξε το πρüσωπü του ο μιμητισμüς, Üλλοτε ελÜττωμα κι Üλλοτε ευεργετικüς. Στους γεßτονες του Βελγßου, στην Ολλανδßα και στη Γαλλßα, Ýκαναν την εμφÜνισÞ τους τα χωριÜ-αδελφÜκια του Redu. ΚοντÜ στα γερμανικÜ σýνορα το Bredevoort (www.bredevoort-boekenstad.nl), στη Λωρραßνη το Fontenoy-la-Joûte (www.fontenoy-la-joute.com).

«Εδþ λειτουργοýσε το σχολεßο,» εξηγεß Ýνας απü τους σημερινοýς βιβλιοπþλες του Bredevoort. «¼μως ο αριθμüς των μαθητþν αυξÞθηκε και αναγκαστικÜ το σχολεßο μεταστεγÜστηκε στα 1993. Δεν Þταν καλÞ η ιδÝα να δημιουργÞσουμε στη θÝση του κÜτι σχετικü με τη μüρφωση και την παιδεßα;»
Το δημιοýργησαν. Το παλιü σχολεßο Ýχει πια διαμορφωθεß σε μια σειρÜ βιβλιοπωλεßων «δεýτερο χÝρι», σε αßθουσα διδασκαλßας βιβλιοθηκονομßας και ιταλικþν (!), αφοý η σýζυγος ενüς βιβλιοπþλη εßναι Ιταλßδα, και σε απλü αλλÜ ιδιαßτερα φιλüξενο καφενεßο για επεßγουσες ανÜγκες του στομαχιοý των επισκεπτþν. (Ας σημειωθεß üτι, πüτε-πüτε, κÜποιος μουσικüς φÝρνει εκεß την κιθÜρα του και συνοδεýει απαλÜ τους βιβλιολÜτρες.)
ΚÜθε τρßτο ΣÜββατο του μÞνα οργανþνεται εξωτερικÞ αγορÜ στο παλιü σχολικü προαýλιο, εßτε με Þλιο εßτε με βροχÞ δεδομÝνων των ευμετÜβλητων καιρικþν συνθηκþν στην περιοχÞ, και φÝρνουν την πραμÜτεια τους Üλλοι βιβλιοπþλες που κανονικÜ δεν Ýχουν στÝκι στο τÝως σχολεßο. (Και δεν ιδρþνει το αυτß τους οýτε üταν η ηφαιστειακÞ τÝφρα καλýπτει τον ολλανδικü εναÝριο χþρο.)
Η συντριπτικÞ πλειοψηφßα του εμπορεýματος εßναι βÝβαια γραμμÝνη στη γλþσσα της χþρας, γεγονüς που δημιουργεß ορισμÝνα προβλÞματα σε μη αυτüχθονες. Ο χþρος, ωστüσο, ο οποßος εßναι αφιερωμÝνος αποκλειστικÜ στην ολλανδικÞ ποßηση εßναι ευρýς και πολυσýχναστος, οπüτε το συναγüμενο συμπÝρασμα μοιÜζει σε κÜθε περßπτωση τιμητικü: Þ οι Ολλανδοß εκτιμοýν πολý το εßδος αυτü της λογοτεχνßας Þ οι αλλοδαποß ενδιαφÝρονται για τα ολλανδικÜ περισσüτερο απ’ üσο νομßζεται γενικÜ.
ΥπÜρχουν, üμως, και βιβλßα «ξενüγλωσσα». ΑρκετÜ στα γερμανικÜ, πÜμπολλα στα αγγλικÜ. Στα υπαßθρια κιüσκια βρÞκα αστυνομικÜ του Chandler δßπλα στη λογοτεχνßα του Dickens και θεατρικÜ του Σαßξπηρ αγκαλιÜ με μια αυτοβιογραφßα του Μαραντüνα. Μα, εκεß που εßχα διÜθεση να χαζολογÞσω στα Ýξω, Ýπιασε μια ανοιξιÜτικη μπüρα που ανÜγκασε τη νüτια ιδιοσυγκρασßα μου να χωθεß στο σκεπαστü. Οι υπüλοιποι προφανþς δεν επηρεÜζονταν απü τους κρουνοýς κι Üφησαν ελεýθερο το Ýδαφος για λεπτομερÞ περιÞγηση ενüς αγγλüγλωσσου βιβλιοπωλεßου, πλουσιüτατου κυρßως σε παλιÝς και σπÜνιες εκδüσεις.
«Απü Θεοý Üρξασθαι», και:
Αγßα ΓραφÞ στην κελτικÞ διÜλεκτο, εκδüσεως 1880, ευρþ 200.
TheVictoriaPsalter, εικονογραφημÝνη Ýκδοση των Ψαλμþν, 1862, ευρþ 950.
Anglo-Saxon Poetry, 1828, ευρþ 500.
The Myths of Greece and Rome, 1907, ευρþ 20. (Μην το ψÜξετε αν ποτÝ βρεθεßτε εκεß, Þταν πολý δελεαστικÞ η προσφορÜ!)
Στις «ελληνικÝς» προθÞκες βρßσκουν επιπλÝον τη θÝση τους οι Λυσßας, Πßνδαρος, Ηρüδοτος, Αισχßνης, η Οδýσσεια, οι ¸λληνες τραγικοß.
«Μια που σας ενδιαφÝρει η τραγωδßα,» παρεισφρÝει ο ¢γγλος βιβλιοπþλης με φτηνü λογοπαßγνιο, «κοιτÜξτε αυτοýς τους σπÜνιους στρατιωτικοýς χÜρτες για την εισβολÞ των Ναζß στη Βρετανßα και την Ιρλανδßα! Τους θÝλετε; ¹ μÞπως πρÝπει να τους εντÜξουμε στον χþρο της κωμωδßας;» Δεν ρþτησα καν την τιμÞ και συνÝχισα την περιÞγηση. Ο καιρüς Ýξω εßχε γλυκÜνει.

 ¼σον αφορÜ το ιστορικü γαλλικü χωριü του 12ου αιþνα, ο μιμητισμüς που λÝγαμε αφÞνει περßεργη γεýση.
Πρþτον, λüγω του εμπνευστÞ του: πρþην βουλευτÞς και Υπουργüς Γεωργßας (!) θÝλησε ψηφοθηρικÜ (ο χαρακτηρισμüς ανÞκει σε βιβλιοπþλη) να αντιγρÜψει το ΒÝλγιο. Και Ýφτιαξε στα 1996 το Fontenoy, «προκειμÝνου να δþσει νÝα δυναμικÞ στον αγροτικü πληθυσμü, δημιουργþντας νÝες θÝσεις απασχüλησης, και να αναδεßξει την κτηριακÞ κληρονομιÜ μετÜ τη βιομηχανικÞ παρακμÞ της περιφÝρειας», διατεßνεται το κατατοπιστικü φυλλÜδιο.
¾στερα, λüγω της τοποθεσßας και της üλης οργÜνωσης: κυριολεκτικÜ στη «μÝση του πουθενÜ», δßνει την εντýπωση φτωχοý συγγενοýς, καθþς οýτε τα βιβλιοπωλεßα εßναι ελκυστικÜ διατεταγμÝνα οýτε οι βιβλιοπþλες τους μοιÜζουν να ενδιαφÝρονται για τον αναγνþστη/πελÜτη. Με τα χßλια ζüρια μÜς ενημÝρωσε Ýνας üτι ποýλησε «Λεýκωμα με Ýγχρωμες γκραβοýρες πουλιþν» των αρχþν του 18ου αιþνα αντß χιλßων πεντακοσßων ευρþ! «Εßμαι σßγουρος,» πρüσθεσε υποτιμητικÜ, «πως ο Ολλανδüς που το πÞρε θα το διαλýσει για να τις μοσχοπουλÞσει μßα-μßα»!
¼σο ευχÜριστη εßναι η μυρουδιÜ του παλιοý χαρτιοý, τüσο δυσÜρεστη εßναι η απüλυτη ακαταστασßα. Τι να σου κÜνουν οι κιτρινοκüκκινες σημαßες που τοποθετοýνται Ýξω απ’ τις εισüδους, για να επισημÜνουν üτι εßναι ανοικτÜ τα καταστÞματα; ¹ η ελληνοκεντρικÞ, βολταιρικÞ επωνυμßα “Micromégas”; ¹ οι ενδεßξεις στην κεντρικÞ πλατεßα με τις πινακßδες και τις χιλιομετρικÝς αποστÜσεις απü Üλλα «χωριÜ του βιβλßου» ανÜ την υφÞλιο;
¸φταιγε, μÞπως, ο χειμωνιÜτικος καιρüς μÝσα στην Üνοιξη που μου Üφησε την πικρÞ, οιονεß καταδικαστικÞ, γεýση; Το ξεφýλλισμα του τουριστικοý φυλλαδßου δημιουργεß Üλλες εντυπþσεις, αγαθüτερες. ΕπιβÜλλεται μÜλλον μια νÝα επßσκεψη.

 

ΧΧΧΧΧ